polygene overerving en geslachtschromosomen en autosomen (theorie - theorie met verwerkingsopdrachten)| bovenbouw h v |
hemofilie
Bij mensen wordt hemofilie, een ziekte waarbij het bloed moeilijk stolt na een verwonding, veroorzaakt door een recessief, X-chromosomaal allel.
5.1
1pnt
Een gezonde vrouw en een man met hemofilie krijgen een nakomeling. Zowel de ouders van de vrouw als haar zus hebben geen hemofilie. De broer van de vrouw heeft echter wel hemofilie. Zowel de ouders van de man als zijn broer en zus hebben geen hemofilie. Hoe groot is de kans op hemofilie als een meisje geboren wordt? En hoe groot is de kans op hemofilie als een jongen geboren wordt?

- de kans dat een meisje hemofilie heeft is 0%. De kans dat een jongen hemofilie heeft is 50%
- de kans dat een meisje hemofilie heeft is 25%. De kans dat een jongen hemofilie heeft is 25%
- de kans dat een meisje hemofilie heeft is 25%. De kans dat een jongen hemofilie heeft is 50%
- de kans dat een meisje hemofilie heeft is 0%. De kans dat een jongen hemofilie heeft is 25%
uitwerking
_________________ Omdat de broer van de vrouw hemofilie heeft moet één van de ouders drager zijn van deze eigenschap. Aangezien mannen X-chromosomale eigenschappen van hun moeder erven en de moeder geen hemofilie heeft, moet de moeder van de vrouw heterozygoot zijn voor hemofilie Omdat hemofilie een X-chromosomaalgebonden eigenschap is en de vader van de vrouw geen hemofilie heeft, kan de vader geen drager zijn van deze ziekte. P-generatie (ouders van de vrouw): XHXh x XHY F1: XH Y XH XHXH XHY Xh XHXh XhY - De kans dat de vrouw hemoflilie heeft, is 50% of 1/2 _________________ Omdat hemofilie een X-chromosomaalgebonden eigenschap is, en de man hemofilie heeft, kan met zekerheid gezegd worden dat de man het genotype XhY heeft. _________________ Optie 1: XHXh x XhY Xh Y XH XHXh XHY Xh XhXh XhY Optie 2: XHXH x XhY Xh Y XH XHXh XHY XH XHXh XHY _________________ - Als de vrouw drager is van hemofilie (XHXh) is, is de kans op een jongen met hemofilie 50% of 1/2 - Als de vrouw drager is van hemofilie (XHXh) is, is de kans op een meisje met hemofilie 50% of 1/2 - Als de vrouw geen drager is van hemofilie (XHXH) is, is de kans op een jongen met hemofilie 0% - Als de vrouw geen drager is van hemofilie (XHXH) is, is de kans op een meisje met hemofilie 0% _________________ De kans dat de vrouw drager is, is echter 50% of 1/2 Dus is de kans op een jongen met hemofilie 1/2 x 1/2 = 1/4 of 25% en is de kans op een meisje met hemofilie 1/2 x 1/2 = 1/4 of 25% _________________
5.2
1pnt
In een familie krijgen een gezonde volle neef en gezonde volle nicht een nakomeling. Zowel de moeder van de neef als de moeder van de nicht hebben geen hemofilie. De opa van de neef en nicht heeft echter wel hemofilie. Hoe groot is de kans dat de nakomeling hemofilie heeft?

- de kans dat een nakomeling hemofilie heeft is 0%
- de kans dat een nakomeling hemofilie heeft is 25%
- de kans dat een nakomeling hemofilie heeft is 12.5%
- de kans dat een nakomeling hemofilie heeft is 50%
uitwerking
_________________ Aangezien de opa hemofilie heeft, moeten de moeders van zowel de neef als de nicht drager zijn van hemofilie. Omdat hemofilie een X-chromosomaalgebonden eigenschap is en de vaders geen hemofilie hebben, kunnen de vaders geen drager zijn van deze ziekte. P-generatie (ouders van de nicht): XHXh x XHY F1: XH Y XH XHXH XHY Xh XHXh XhY - De kans dat de nicht hemoflilie heeft, is 50% of 1/2 _________________ Omdat hemofilie een X-chromosomaalgebonden eigenschap is, en de man hemofilie heeft, kan met zekerheid gezegd worden dat de man het genotype XhY heeft. _________________ Optie 1: XHXh x XhY XH Y XH XHXh XHY Xh XHXh XhY Optie 2: XHXH x XhY XH Y XH XHXh XHY XH XHXh XHY _________________ - Wanneer de vrouw drager is van hemofilie (XHXh), is de kans op een nakomeling met hemofilie 25% of 1/4 - Wanneer de vrouw geen drager is van hemofilie (XHXH), is de kans op een nakomeling met hemofilie 0% _________________ De kans dat de vrouw drager is, is echter 50% of 1/2 Dus is de kans op een nakomeling met hemofilie 1/2 x 1/4 = 1/8 of 12.5% _________________
© 2021 Leon Dahmen biodoen Den Haag