enzymwerking speeksel (onderzoek - opdrachtgestuurd practicum)| onderbouw h v | bovenbouw m |
zetmeel
biscuitje
Zaden van tarweplanten bevatten veel zetmeel. Zetmeel wordt door tarweplanten opgeslagen in graankorrels. Zetmeel in graankorrels wordt in het voorjaar door nieuwe tarweplantjes (kiemplantjes) verbruikt om te groeien. Als de jonge tarweplantjes groene blaadjes hebben is het zetmeel in de graankorrel niet meer nodig voor groei en ontwikkeling. Het tarwekiemplantje kan dan zelf zijn eigen voedingsstoffen produceren. Graankorrels worden door mensen gemalen om er meel van te maken. Een mengsel van meel, zout, suiker, boter en gist wordt gebruikt om brood van te bakken. In bijvoorbeeld brood, koekjes of aardappel zit veel zetmeel.
indicatoren
zwartkleuring biscuitkoekje
Met behulp van de indicator JKJ (jodium) kan zetmeel worden aangetoond. Als een druppel JKJ (jodium) in aanraking komt met een product waarin veel zetmeel is verwerkt, kleurt JKJ (jodium) de stof donkerblauw/zwart.
minimale concentratie JKJ (jodium)
Omdat slechts weinig van de indicatorvloeistof JKJ (jodium) nodig is om zetmeel te kleuren, wordt eerst de minimale concentratie JKJ (jodium) die nodig is om zetmeel te kleuren, bepaald.
onderzoeksvraag:
Hoeveel druppels JKJ (jodium) moeten er worden toegevoegd aan een epje dat voor de helft gevuld is met water, voordat een druppel van dit mengsel het zetmeel in het biscuitkoekje lichtgrijs tot donkerblauw/zwart kleurt?
hypothese:
Omdat de indicator JKJ zetmeel aantoont en zetmeel aanwezig is in biscuitkoekjes, wordt verondersteld dat JKJ een biscuitkoekje donkerblauw/zwart kleurt.
nodig:
flesje water, JKJ (jodium), epjes (plastic mini-reageerbuisje), druppelpipet, biscuitkoekjes en het werkblad 'enzymwerking speeksel'
open in een nieuw venster: werkblad enzymwerking speeksel
werkblad bij de opdracht 'enzymwerking speeksel'...
werkwijze:
• stap 1:
Vul het epje voor de helft met water
• stap 2:
druppel één druppel JKJ (jodium) uit het indicatorflesje in het epje. Sluit het epje en schud het mengsel.
• stap 3:
Zuig een beetje mengsel uit het epje op met een druppelpipet. Laat éé druppel uit de pipet op het biscuitkoekje vallen.
• stap 4:
Als geen kleuring van het biscuitkoekje optreedt, moeten de stappen 2 en 3 herhaald worden. Druppel het mengsel in de pipet terug in het mengsel in het epje.
werkwijze:
taakverdeling:
Om het practicum `zetmeel aantonen` in 25 minuten af te krijgen moet er in groepsverband samengewerkt worden. Het is verstandig om dat in een groepje van drie à vier personen te doen. Verdeel de volgende taken binnen het groepje:
coördinator/notulist. Deze persoon vertelt de andere personen wat er bij de proefjes gedaan moet worden en houdt de gegevens bij (waarnemingen noteren op het werkblad 'waarnemingenblad practicum zetmeel aantonen').
één of twee personen die de benodigdheden verzamelen, de verdunningen voor JKJ (jodium) klaarmaken en de druppelpipet met JKJ (jodium)/watermengsel vullen en leegmaken
spreek af wie welke benodigdheden opruimt en schoonmaakt. Houd er in de planning rekening mee dat het klaarzetten en opruimen van de practicumspullen ongeveer 5 minuten kost. Probeer de planning met elkaar door te spreken voor de practicumlessen. Dit bespaart veel tijd.
waarnemingen:
In de afbeelding hierboven kleurt het zetmeel in het biscuitkoekje, als er in totaal 5 druppels JKJ (jodium) aan het mengsel zijn toegevoegd.
De stappen 2 en 3 zijn bij deze waarnemingen vier keer herhaald. Er waren vijf druppels nodig om de minimale concentratie JKJ (jodium) te bepalen die nodig is voor het aantonen van zetmeel in biscuitkoekjes.
Hoeveel druppels JKJ (jodium) aan het mengsel moet worden toegevoegd, is afhankelijk van de zetmeelconcentratie in het biscuitkoekje en de concentratie van het gebruikte JKJ (jodium).
conclusie:
In de conclusie wordt vermeld hoeveel druppels JKJ (jodium) nodig waren om het zetmeel in het biscuitkoekje donkerblauw/zwart te kleuren.
!!
Het epje met het mengsel met de minimale concentratie JKJ (jodium) is nodig voor het proefje op de volgende pagina.